Sporu o "szubienice" ciąg dalszy. Co znajdzie się na tablicy, która pojawi się przed pomnikiem?
2018-11-14 07:44:29(ost. akt: 2018-11-15 12:11:27)
Od wielu lat trwa spór o przyszłość pomnika w centrum Olsztyna zwanego potocznie "szubienicami". Do sporu o sam monument doszedł spór o napis na tablicy, która ma stanąć przed pomnikiem.
Dyskusja o tym, co zrobić ze stojącymi w centrum Olsztyna „szubienicami”, trwa od lat. Sprawa nie jest prosta, bo w 1993 roku pomnik, zwany obecnie Pomnikiem Wyzwolenia Ziemi Warmińsko-Mazurskiej (wcześniej był to Pomnik Wdzięczności Armii Czerwonej) został wpisany do rejestru zabytków. Dlatego władze miasta mają związane ręce, tym bardziej że ustawa dekomunizacyjna nie obejmuje obiektów wpisanych do rejestru zabytków.
Przeciwnicy pomnika co jakiś czas dają o sobie znać. Na monumencie pojawiał się czerwony sierp i młot, a na początku roku zawisł transparent z napisem „Pomnik wdzięczności za zniewolenie”. Miał to być sposób na zwrócenie uwagi, że w centrum miasta znajduje się zakazana komunistyczna symbolika.
Do sporu o samą przyszłość pomnika i to, czy powinien zostać przeniesiony, doszedł spór o tablicę, która ma przed nim stanąć. Tablica ma informować o historii pomnika. — Pomnik i jego otoczenie wpisane jest do rejestru zabytków i jeśli chcemy w jakikolwiek sposób ingerować, musimy pytać o zgodę konserwatora zabytków — informuje Marta Bartoszewicz, rzeczniczka Urzędu Miasta.
Zgodnie z wytycznymi również tekst tablicy urzędnicy musieli skonsultować z Instytutem Pamięci Narodowej. — Do IPN-u wysłaliśmy propozycję nad którą pracował zespół historyków i zainteresowanych instytucji — dodaje Marta Bartoszewicz.
Propozycja ratusza brzmi: Granitowy monument, zrealizowany w latach 1949-1953, według projektu rzeźbiarza Xawerego Dunikowskiego (1875-1964), obecnie nazywany jest pomnikiem „Wyzwolenia Ziemi Warmińsko-Mazurskiej”. Dwa pylony, usytuowane na osi ul. Kopernika, symbolizują niezamknięty łuk triumfalny na tle nieba. Ustawiono je na sześciennych blokach, pomiędzy którymi znajdują się schody. Płaskorzeźby na pylonach przedstawiają sceny wojny i pokoju oraz postać żołnierza.
Na to niezwykle oryginalne dzieło składają się świetna modernistyczna forma oraz opracowanie rzeźbiarskie. Organiczne zespolenie rzeźby z architekturą, skala wymiarów, statyczna i przejrzysta kompozycja prosto ciętych brył i wygładzonych płaszczyzn, w które wkomponowano uproszczoną postać ludzką to charakterystyczne cechy pomnika. Pomnik wzniesiono jako wyraz wdzięczności dla Armii Czerwonej. Granitowe bloki z których powstał pochodzą ze zburzonego podczas działań wojennych w 1945 r. Mauzoleum Hindenburga pod Olsztynkiem. Po wielu latach od tamtych wydarzeń świadczy o bolesnej i skomplikowanej historii Warmii i Mazur, jest swoistym elementem pamięci o czasach pogardy wobec elementarnych praw człowieka. Pomnik oraz jego otoczenie wpisane są do rejestru zabytków województwa warmińsko-mazurskiego".
W odpowiedzi Instytut Pamięci Narodowej przygotował swoją propozycję: "(...)Pomnik wzniesiono jako element komunistycznej propagandy, realizowanej w niesuwerennej i opartej na przemocy Polsce Ludowej. Monument dłuta Dunikowskiego był jednym z elementów budowy mitu o wyzwolicielskiej roli Armii Czerwonej, która walcząc z Niemcami nie przynosiła wyzwolenia Polsce. Wręcz przeciwnie. Oddziały Armii Czerwonej wspierały sowieckie organy bezpieczeństwa w eksterminacji Armii Krajowej i innych formacji niepodległościowych, dopuszczając się przy tym szeregu zbrodni m.in. na ludności cywilnej. Ponadto jednostki tej formacji prowadziły na terenie Warmii i Mazur niczym nieuzasadnione niszczenie budynków oraz dokonywały masowych grabieży. Stacjonujące w Polsce od 1944 r. oddziały Armii Czerwonej były gwarantem utrzymania zbrodniczego systemu komunistycznego, którego symbolem pozostaje monument autorstwa Xawerego Dunikowskiego (...)”.
Czy uda się dojść do kompromisu w sprawie napisu? — W najbliższych dniach zamierzamy ponownie nawiązać kontakt z Instytutem, by wspólnie wypracować taką treść, pod którą IPN będzie mógł się podpisać i my również — mówi Marta Bartoszewicz.
Czy uda się dojść do kompromisu w sprawie napisu? — W najbliższych dniach zamierzamy ponownie nawiązać kontakt z Instytutem, by wspólnie wypracować taką treść, pod którą IPN będzie mógł się podpisać i my również — mówi Marta Bartoszewicz.
O komentarz poprosiliśmy też Władysława Kałudzińskiego, pełnomocnika ds. osób represjonowanych. Kałudziński od lat walczy o przeniesienie pomnika. — Moim zdaniem propozycja Urzędu Miasta jest nie do zaakceptowania. Ta tablica w ogóle nie powinna powstać, a jeśli już, to z napisem zaproponowanym przez IPN — dodaje Kałudziński.
Komentarze (34) pokaż wszystkie komentarze w serwisie
Komentarze dostępne tylko dla zalogowanych użytkowników. Zaloguj się.
Zacznij od: najciekawszych najstarszych najnowszych
Zaloguj się lub wejdź przez
-
-
-
-
-
Pokaż wszystkie komentarze (34)tak #2623575 | 83.9.*.* 14 lis 2018 20:41
Oba są w porządku. Najważniejsze że nie ma gomułkowszczyzny w rodzaju wyzwolenia, wdzięczności, przyłączenia do macierzy itd. Niech się centralniaki, kurpie i wschód nie wypowiada w sprawach regionu i ludzi do których się zjechał ledwo 70 lat temu. Bo nikt tutaj ani na sowietów ani na Polaków z otwartymi ramionami i kwiatami nie czekał
Ocena komentarza: warty uwagi (1) odpowiedz na ten komentarz
zbych #2623588 | 89.228.*.* 14 lis 2018 20:57
Wystarczy napisać skromnie z czyich bloków kamiennych go postawiono i będzie wszystko jasne i wilk syty i owca cała. :)
Ocena komentarza: warty uwagi (6) odpowiedz na ten komentarz
trol warmiński #2623592 | 83.31.*.* 14 lis 2018 21:00
Zawsze dziwne będzie to wyzwolenie , od kogo wyzwalała armia czerwona? Od rdzennych mieszkańców ? I nie wiadomo ,dla kogo . Ale jednak wypadałoby pisać "" rzeźbiarza Xawerego Dunikowskiego"" , a nie Dunikowskiego , jako autora , chyba jednak jest to artysta uznawany , no chyba , że się mylę.
Ocena komentarza: warty uwagi (5) odpowiedz na ten komentarz
tubylek #2623601 | 88.156.*.* 14 lis 2018 21:09
przeraza mnie mowa nienawisci z IPN
Ocena komentarza: warty uwagi (7) odpowiedz na ten komentarz
Ot i cała prawda #2623607 | 109.241.*.* 14 lis 2018 21:16
Żeby nie ci parszywi ruscy to teraz niemieszkalibyśmy w Olsztynie.
Ocena komentarza: warty uwagi (1) odpowiedz na ten komentarz pokaż odpowiedzi (1)