Lekkoatletyczna dominacja

2021-04-16 16:00:00(ost. akt: 2021-05-07 11:38:48)
HISTORIA PLEBISCYTU\\\ Świat dowiedział się o stalinowskich zbrodniach, Cyrankiewicz zagroził obcinaniem rąk, pojawiły się Syreny i polskie telewizory, a sportowcy z Warmii i Mazur coraz bardziej liczyli się w kraju - oto druga połowa lat 50. XX wieku.
1955
W marcu Elvis Presley po raz pierwszy wystąpił w telewizji, Carl Perkins zaśpiewał „Blue Suede Shoes”, a 13-letnia Barbra Streisand nagrała swoją pierwszą piosenkę („You’ll Never Know”). Natomiast Frank Sinatra tego roku wydał... pięć płyt, natomiast muzyczną karierę dopiero rozpoczynali m.in. Johnny Cash, Little Richard i John Coltrane. Z kolei w Polsce bawiono się m.in. przy „Czerwonym autobusie” Chóru Czejanda, „Karuzeli” Ireny Kowalskiej i „Gdy w ogrodzie botanicznym zakwitną bzy” Reny Rolskiej
W kwietniu Winston Churchill ogłosił rezygnację z funkcji premiera Wielkiej Brytanii, a w maju Niemcy Zachodnie stały się suwerennym krajem, przyznano im prawo do posiadania armii oraz włączono do Paktu Północnoatlantyckiego. Na reakcję nie trzeba było długo czekać, bowiem państwa bloku wschodniego ogłosiły powstanie Układu Warszawskiego.

W lipcu w Anaheim w Kalifornii (USA) otwarto pierwszy park rozrywki Disneyland, w Warszawie rozpoczęto produkcję Syreny, w sierpniu w zakładach w Wolfsburgu wyprodukowano milionowy egzemplarz VW Garbusa, a w październiku w Wielkiej Brytanii ukazała się powieść „Powrót króla” J.R.R. Tolkiena.

Pod koniec roku „Głos Olsztyński” zachęcił swoich czytelników do wyboru najpopularniejszych sportowców roku. Druga edycja plebiscytu należała zdecydowanie do lekkoatletów, bowiem w dziesiątce było ich aż.... sześciu. Wygrał Franciszek Wesołowski, srebrny medalista mistrzostw Polski w biegu na 1500 m, drugi był Edward Majewski, który na tych samych mistrzostwach wywalczył brąz w biegu na 800 m, a poza tym zajął trzecie miejsce w memoriale Kusocińskiego w Warszawie. Natomiast na najniższym stopniu plebiscytowego podium w 1955 roku stanął bokser Eliasz Bartoszewicz, który najpierw przyczynił się do awansu Budowlanych Olsztyn do II ligi, po czym trzykrotnie stanął na podium mistrzostw Polski: w 1957 i 1959 roku zdobył srebrne, a w 1958 roku brązowy medal. Ci, którzy widzieli Bartoszewicza w ringu, twierdzą, że olsztynianin miał duży talent oraz serce do walki.
Czytelnicy docenili też Tadeusza Matyjka, który w 1955 roku zdobył brąz MP ze sztafetą 4x400 m, a w latach 1956-58 był jednym z najlepszych polskich 800-metrowców, m.in. w 1956 roku został srebrnym medalistą mistrzostw Polski.
W dziesiątce znalazł się także ciężarowiec Karol Paluch, który po latach z powodzeniem zajął się szkoleniem... lekkoatletów. Wychował nawet olimpijczyka - był to Ryszard Tulkis, który w 1972 roku pojechał do do Monachium jako rezerwowy w sztafecie 4x100 m.

Siódmy był żeglarz Roman Szadziewski, który ośmiokrotnie zdobywał tytuł mistrza Polski w klasie Latający Holender, trzy razy był wicemistrzem kraju, a raz zajął trzecie miejsce w mistrzostwach Europy. W 1970 roku - po 15 edycjach plebiscytu - Szadziewski został uznany za najlepszego sportowca 25-lecia na Warmii i Mazurach.

LAUREACI
1. Franciszek Wesołowski (lekka atletyka, 800 m, Gwardia Olsztyn)
2. Edward Majewski (lekka atletyka, 800 m, Start Olsztyn)
3. Eliasz Bartoszewicz (boks, Budowlani Olsztyn)
4. Tadeusz Matyjek (lekka atletyka, 800 m, AZS Olsztyn)
5. Karol Paluch (podnoszenie ciężarów, Granica Kętrzyn)
6. Romuald Paluszak (lekka atletyka, biegi średnie, Budowlani Olsztyn)
7. Roman Szadziewski (żeglarstwo, Warmia Olsztyn)
8. Jerzy Szafranko (lekka atletyka, biegi długie, Budowlani Olsztyn)
9. Lesław Matczuk (lekka atletyka, 200 m.p.p, Gwardia Olsztyn)
10. Edward Truszczyński (wyścigi motocyklowe, LPŻ Olsztyn)

1956
Styczeń - rozpoczęły się zimowe igrzyska olimpijskie w Cortinie d’Ampezzo, podczas których Franciszek Gąsienica Groń zdobył brązowy medal w kombinacji norweskiej.
Luty - Nikita Chruszczow, następca Stalina, na zamkniętym posiedzeniu XX zjazdu KPZR odczytał tajny referat „O kulcie jednostki i jego następstwach”, w którym po raz pierwszy opisano stalinowskie zbrodnie.
Marzec - w Moskwie podczas XX zjazdu KPZR umarł Bolesław Bierut, a w Stanach Zjednoczonych ukazał się debiutancki album Elvisa Presleya.
Kwiecień - uchwalono amnestię, dzięki czemu z polskich więzień wyszło około 30 tysięcy więźniów politycznych.
Czerwiec - w Poznaniu wybuchł pierwszy w PRL strajk generalny - robotnicy żądali podwyżki płac i obniżki cen. Strajk, m.in. dzięki użyciu 400 czołgów, został krwawo stłumiony (prawie 60 ofiar). 29 czerwca premier Cyrankiewicz ostrzegł, że „każdy prowokator czy szaleniec, który odważy się podnieść rękę przeciw władzy ludowej, niech będzie pewny, że mu tę rękę władza ludowa odrąbie”.
Lipiec - w Chorzowie oddano do użytku Stadion Śląski ze stutysięcznymi trybunami.
* Wyprodukowano pierwszy polski telewizor. Przeciętna pensja wynosiła wtedy 1118 zł, natomiast Wisła kosztowała 4000 zł.
Sierpień - Legia pokonała 12:0 Wisłę Kraków - jest to najwyższe ligowe zwycięstwo warszawskiego klubu.
Październik - Władysław Gomułka, który niedawno wyszedł z więzienia, został I sekretarzem KC PZPR. To o tych czasach prawie 30 latach później zespół Perfect śpiewał, że „wiatr odnowy wiał, darowano reszty kar, znów się można było śmiać”.
* W Budapeszcie rozpoczął się wiec poparcia dla zachodzących w Polsce przemian. Wiec przerodził się w ogólnonarodową rewolucję.
Listopad - premier Imre Nagy ogłosił wystąpienie Węgier z Układu Warszawskiego, po czym rozpoczęła się radziecka interwencja, zakończona 10 listopada stłumieniem powstania.
* W Melbourne rozpoczęły się letnie igrzyska, podczas których rozegrano mecz piłki wodnej Węgry - ZSRR. Było to tuż po stłumieniu powstania, więc pojedynkowi, który do historii przeszedł jako „krew w wodzie”, towarzyszyły olbrzymie pozasportowe emocje. Wygrali Węgrzy (4:0), zdobywając złoty medal, ale większość z nich - tak jak pozostali olimpijczycy z Węgier - do ojczyzny już nie powróciła. W Australii Polska zdobyła jedno złoto (Elżbieta Duńska-Krzesińska w skoku w dal) oraz po cztery srebra i brązy.
Jak widać było to rok obfity w pozasportowe wydarzenia, prawdopodobnie dlatego redakcja „Głosu Olsztyńskiego” zrezygnowała z organizacji trzeciej edycji plebiscytu.

1957
Po rocznej przerwie powrócono do wyborów najpopularniejszych sportowców roku. Tym razem triumfował 800-metrowiec Tadeusz Matyjek, student rolnictwa w olsztyńskiej Wyższej Szkole Rolniczej. Liczne starty krajowe i zagraniczne często przeszkadzały mu jednak w terminowym zaliczeniu egzaminów, no i kiedyś natknął się w Kortowie na profesora Wiktora Wawrzyczka. Profesor najpierw porozmawiał z lekkoatletą o sporcie, po czym niby mimochodem przypomniał, że Matyjek ma jeszcze chemię do zdania. „Będą pana egzaminować dziekan, prezes AZS i przewodniczący komisji” - dodał profesor, a sportowca na taki skład komisji zatkało. Dopiero po chwili zrozumiał żart, bo podczas egzaminu we wszystkich tych rolach miał wystąpić Wawrzyczek, który był nie tylko egzaminatorem, lecz także prezesem AZS i dziekanem kierującym komisją egzaminacyjną. Ostatecznie Matyjek egzamin zdał i ze spokojem mógł się przygotowywać do kolejnych startów, a studia ukończył dwa lata później.
Drugi w plebiscycie był Edward Truszczyński, motocyklowy mistrz Polski z 1955 i 1956 roku, a w dziesiątce znaleźli się jeszcze m.in. 14-letni jeździec Antoni Pacyński, wicemistrz Polski w skokach przez przeszkody (na koniu Bosman), oraz oszczepnik Ryszard Patelka, który w 1960 roku w rozegranych w Olsztynie mistrzostwach Polski zdobył brąz (jednak już jako zawodnik Zawiszy Bydgoszcz).

LAUREACI
1. Tadeusz Matyjek (lekka atletyka, 800 m, AZS Olsztyn)
2. Edward Truszczyński (wyścigi motocyklowe, LPŻ Olsztyn)
3. Roman Szadziewski (żeglarstwo, Warmia Olsztyn)
4. Franciszek Wesołowski (lekka atletyka, 800 m, Gwardia Olsztyn)
5. Ryszard Patelka (lekka atletyka, rzut oszczepem, Kormoran Olsztyn)
6. Stanisław Goryszewski (lekka atletyka, biegi od 800 do 5000 m, Gwardia Olsztyn)
7. Antoni Pacyński (jeździectwo, LZS Liski)
8. Arnold Buśko (szermierka, Start Olsztyn)
9. Józef Bowszyc (siatkówka, Sparta Olsztyn)
10. Józef Toczek (lekka atletyka, 400 m, AZS Olsztyn)



2001-2024 © Gazeta Olsztyńska, Wszelkie prawa zastrzeżone, Galindia Sp. z o. o., 10-364 Olsztyn, ul. Tracka 5